Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ( μέρος Β')

Στην συνέχεια ο Ναύπλιος πήγε στην Εύβοια και συγκεκριμένα στο ακρωτήριο Καφηρέα και άναψε πυρσούς εν είδει φάρων. Έτσι καθώς επέστρεφαν τα πλοία των Ελλήνων από την Τροία νομίζοντας πως υπάρχει καλό αγκυροβόλιο πλησίαζαν στο ακρωτήρι μ’ αποτέλεσμα να τσακίζονται πάνω στα βράχια. Μάλιστα όσοι κατάφερναν να βγουν στην ξηρά, ο Ναύπλιος που βρισκόταν στην ακτή, τους σκότωνε. Όταν έμαθε όμως πως μεταξύ αυτών δεν βρισκόταν ο Οδυσσέας ούτε και ο Αγαμέμνων τόσο πολύ εξεμάνη ώστε έπεσε στην θάλασσα και πνίγηκε.  Για τον λόγο αυτό οι δυο γιοί του Οίακας και Ναυσιμέδων τάχθηκαν στο πλευρό του Αιγίσθου με αποτέλεσμα να σκοτωθούν από τον Πυλάδη.

«…Μόνον το φέρον τον Οδυσσέα πλοίον υπό της φοράς των κυμάτων παρεκτραπέν διέφυγεν εκ τύχης τον όλεθρον, αναχθέν εξ αντιπνοίας προς την ανοικτήν θάλασσαν.

«Ο Ναύπλιος όστις από δεσπόζοντος τινός βράχου επεσκόπει τα γενόμενα και ηγάλλετο επι τω φθόρω των Ελλήνων, άμα ως αντελήφθη ότι ο Οδυσσεύς, ο πρωτουργός του φόνου του πεφιλημένου αυτώ υιού, διέφυγε την εκδίκησιν του, πλήρης μένους ερρίφθη εις την θάλασσαν και κατεποντίσθη». ( Μιχ. Λαμπρυνίδη , Η Ναυπλία)

«…συνέβη ούν και αυτόν τελευτήσαι εκείνω τω θανάτω, ώπερ άλλων τελευτησάντων εδυσφόρει…» ( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη,Β’ 3,14.)

« Οι τ’  Άργος τα’ είχον, Τίρυνθα τε τειχιόεσσαν,

Ερμιόνην, Ασίνην τε βαθύν κατά κόλπον εχούσας,

Τροιζήν Ηϊόνας τε και αμπελόεντ’ Επίδαυρον.

Οι τα’ είχον Αίγιναν, Μάσητα τε, κούροι, Αχαιών,

των δ’ αύ ηγεμόνευεν βοήν αγαθός Διομήδης

και Σθένελος Καπανήος αγακλειτού φίλος υιός…» ( Ομήρου Ιλιάς Β’ 559-564).

Μας λέει λοιπόν ο Όμηρος για εκείνους τους Αργολιδείς, που είχαν εκστρατεύσει υπό του Παλαμήδου την στρατηγία, πως μετά τον θάνατό του συντάχθηκαν με τον Διομήδη ή τον Σθένελο τον γιό του Καπανέα. Και μάλιστα εδώ να σημειώσουμε πως είναι το μοναδικό σημείο όπου γίνεται, έμεση έστω, αναφορά στον Παλαμήδη υπό του Ομήρου!!!

Ο Ξενοφών μαρτυρεί για τον Παλαμήδη πως είχε την τύχη της μαθητείας δίπλα στον Χείρωνα, στο έργο του «Κυνηγετικός», και ο οποίος τιμήθηκε από τους Θεούς, μαζί με άλλους ήρωες, και στην Απολογία Σωκράτους  λέει πως τον παρηγορεί το γεγονός πως το ίδιο άδικα πέθανε ο Παλαμήδης,  τον οποίον εξυμνούν περισσότερο από τον Οδυσσέα που ήταν και υπαίτιος του θανάτου του.

« τὸ μὲν εὕρημα θεῶν, Ἀπόλλωνος καὶ Ἀρτέμιδος, ἄγραι καὶ κύνες: ἔδοσαν δὲ καὶ ἐτίμησαν τούτῳ Χείρωνα διὰ δικαιότητα. ὁ δὲ λαβὼν ἐχάρη τῷ δώρῳ καὶ ἐχρῆτο: καὶ ἐγένοντο αὐτῷ μαθηταὶ κυνηγεσίων τε καὶ ἑτέρων καλῶν Κέφαλος, Ἀσκληπιός, Μειλανίων, Μέστωρ, Ἀμφιάραος, Πηλεύς, Τελαμών, Μελέαγρος, Θησεύς, Ἱππόλυτος, Παλαμήδης, Μενεσθεύς, Ὀδυσσεύς, Διομήδης, Κάστωρ, Πολυδεύκης, Μαχάων, Ποδαλείριος, Ἀντίλοχος, Αἰνείας, Ἀχιλλεύς, ὧν κατὰ χρόνον ἕκαστος ὑπὸ θεῶν ἐτιμήθη.» «Κυνηγετικός» Ξενοφόντος 1-2

«ἀλλ᾽ οὐδὲ μέντοι ὅτι ἀδίκως ἀποθνῄσκω, διὰ τοῦτο μεῖον φρονητέον: οὐ γὰρ ἐμοὶ ἀλλὰ τοῖς καταγνοῦσι τοῦτο αἰσχρόν [γάρ] ἐστι. παραμυθεῖται δ᾽ ἔτι με καὶ Παλαμήδης ὁ παραπλησίως ἐμοὶ τελευτήσας: ἔτι γὰρ καὶ νῦν πολὺ καλλίους ὕμνους παρέχεται Ὀδυσσέως τοῦ ἀδίκως ἀποκτείναντος αὐτόν» Απολογία Σωκράτους (Ξενοφών), 26

Έτσι άδοξα έληξε η γενιά του γιού του Θεού της θαλάσσης Ποσειδώνος και της Δαναΐδας Αμυμώνης. Αφού τόσο για τον Οίακα όσο και για τον Ναυσιμέδοντα δεν αναφέρονται απόγονοι.

Να σημειώσω εδώ, επειδή έχω αρχίσει την εισαγωγή του κεφαλαίου «Περί Ναυπλίου» με τα ίδια λόγια που ο Μιχάλης Λαμπρυνίδης εισάγει τον αναγνώστη στο έργο του « Η Ναυπλία», αλλά και διότι αποσπάσματα έχω συμπεριλάβει στο παρόν κεφάλαιο από το ίδιο έργο, εν τούτοις το ιστορικό συμπέρασμα που εξάγει περί του Ναυπλίου και της ιδρύσεώς του ( σελ. 11 του βιβλίου του), με βρίσκει κάθετα αντίθετη!!! Και φυσικά εννοείται πως ούτε μια αράδα εξ’ αυτού δεν υιοθετώ.

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ (μέρος Α' )

Ο Παλαμήδης είχε πάρει μαζί του στην Τροία και τον μικρότερο αδερφό του, τον Οίακα. Όταν λοιπόν θανατώθηκε εκείνος, ο Οίακας για να ειδοποιήσει τον πατέρα τους  Ναύπλιο, αφού με τους συνήθεις τρόπους δεν μπορούσε έτσι όπως είχαν εξελιχθεί τα πράγματα, σκέφτηκε πως το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να στείλει μήνυμα στον πατέρα του με τρόπο που κανείς να μην γνωρίζει.  Πήρε λοιπόν κουπιά και χάραξε επάνω το γεγονός του άδικου θανάτου του αδερφού του Παλαμήδη, τα έριξε στην θάλασσα με την ελπίδα πώς κάποιο απ’ αυτά θα φτάσει στα χέρια του Ναυπλίου.

Και όντως έτσι έγινε. Ο Ναύπλιος που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στην Εύβοια, βρίσκει στην ακτή το μήνυμα του Οίακα και εξοργίζεται. Πηγαίνει στην Τρωάδα και μαθαίνει τα καθ' έκαστα. Πεισμένος για την αδικία που έχει γίνει σε βάρος του γιού του, συναντά τον Αγαμέμνονα απ’ τον οποίο ζητά να αποκαταστήσει το όνομα του σοφού-ήρωα γιού του, Παλαμήδη. Και όπως ήταν φυσικό ο Αγαμέμνων ούτε να ακούσει ήθελε κάτι τέτοιο. Ούτε βεβαίως από κανένα άλλο βρήκε συμπαράσταση, αφού η δύναμη του Μυκηναίου βασιλιά και αρχιστρατήγου των Ελλήνων, ήταν πολύ μεγάλη. Πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά τώρα που είχαν χαθεί τόσο ο Αχιλλέας όσο και ο Αίαντας.

Έτσι έφθασε και στις Μυκήνες όπου με κάθε λεπτομέρεια εξιστόρησε στην Κλυταιμνήστρα τις μοιχείες του συζύγου της Αγαμέμνονα.

Τότε ο Ναύπλιος, παίρνοντας μαζί του τον Οίακα, ξεκινά την επιστροφή για την Ελλαδική. Πλέοντας λοιπόν παράλληλα με τις παράλιες ακτές της ελλαδικής, περνώντας από κάθε πόλη  διέβαλε τους στρατηγούς-βασιλιάδες των περιοχών, στις γυναίκες τους, ότι μοιχεύουν στην μακρινή Τροία. Έτσι έφθασε και στις Μυκήνες όπου με κάθε λεπτομέρεια εξιστόρησε στην Κλυταιμνήστρα τις μοιχείες του συζύγου της Αγαμέμνονα. Μέσα από τα μηνύματα που έδινε στις γυναίκες περί μοιχείας, ήταν και η προτροπή προς αυτές να κάνουν το ίδιο, αφού αυτός κυρίως ήταν ο σκοπός του. Έτσι η Κλυταιμνήστρα πλάγιασε με τον Αίγισθο, η Αιγιάλεια με τον Κομήτη, τον γιό του Σθένελου και η Μήδα, η γυναίκα του Ιδομενέα, τον απάτησε με τον Λεύκο. Γι’ αυτόν μάλιστα λέγεται πως σκότωσε τόσο αυτήν όσο και την κόρη της Κλεισίθρα, που είχε καταφύγει στον ναό. Στην συνέχεια απέσπασε δέκα κρητικές πόλεις και έγινε τύραννος. Όταν τελείωσε ο πόλεμος στην Τροία και ο Ιδομενέας γύρισε στην πατρίδα του την Κρήτη, ο Λεύκος κυνήγησε και αυτόν. ( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Επιτομή, κεφάλαιο 6, παρ, 9-10):

«…παραπλέων τας χώρας τας Ελληνίδας παρασκεύασε τας των Ελλήνων γυναίκας μοιχευθήναι, Κλυταιμνήστραν Αιγίσθω, Αιγιάλειαν τω Σθενέλου Κομήτη, την Ιδομενέως Μήδαν υπό Λεύκου. Ήν και ανείλε Λεύκος άμα Κλεισιθύρα τη θυγατρί ταύτης εν τω ναώ προσφυγούση, και δέκα πόλεις αποσπάσας της Κρήτης ετυράννησε και μετά τον Τρωικόν πόλεμον και τον Ιδομενέα κατάραντα τη Κρήτη εξήλασε…»

Η ΣΚΕΥΩΡΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΗΔΗ ( μέρος Β΄)

Στον λιθοβολισμό του Παλαμήδη, έλαβαν μέρος τα στρατεύματα του Αγαμέμνονα και του Οδυσσέα, χωρίς κανείς άλλος να θέλει:  

«…να βάλη λίθον, αλλ’  έβλεπαν μακρόθεν βαρέως φέροντες το πράγμα, πλήν εφοβούντο την δύναμιν του Αγαμέμνονος. Δεν ήτον δε και ο Αχιλλεύς εκεί. Ο δε Παλαμήδης ούτε δειλίαν έδειξεν, ούτε λύπην, ούτε παρεκάλεσεν, αλλά λιθαζόμενος έλεγε: «χαίρε αλήθεια, προ εμού γαρ τέθνηκας…»(Ωγυγίας Μέρος ΣΤ’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Β’) .

Στην συνέχεια ο Αγαμέμνων διέταξε να πάρουν το άψυχο σώμα του Παλαμήδη και να το πετάξουν άταφο και άκλαυτο όπως αρμόζει σε έναν προδότη. Εκείνη την στιγμή ο Αίας ο γιός του Τελαμώνα μην αντέχοντας άλλο αυτόν τον διασυρμό ακόμη και την ασέβεια στον νεκρό, βγάζοντας το ξίφος από την θήκη του έβγαλε μια σπαρακτική κραυγή και όρμησε ανάμεσα από τους Έλληνες προς την συνέλευση (εκκλησία) που είχε καταδικάσει τον ήρωα, την οποία διεσκόρπισε!!! Και στην συνέχεια πέφτοντας πάνω στο πτώμα του Παλαμήδη άρχισε να κλαίει γοερά τραβώντας τα μαλλιά του:  

Ο Αίας έκλαυσε και κήδεψε τον Παλαμήδη

« …πεσών επί το σώμα του Παλαμήδους και εναγκαλισάμενος αυτό περιπαθώς, έκλαυσε πικρώς και οδυνηρώς, στενάζων και ολολύζων, και κατασπαράττων την κόμην αυτού. Έπειτα δε αφ’ ού το εκήδευσεν εντίμως, εκόμισεν αυτό εις την Λέσβον, και το έθαψεν εις το όρος της Μεθύμνης, Λαπέτυμνον καλούμενον, ένθα ετίμησαν αυτόν ως Ήρωα οι εγχώριοι, κτίσαντες και ιερόν αυτού. Ο δε Τζέτζης εποίησε το εξής επίγραμμα.

«Κείμαι δη Παλαμήδης Ναυπλιάδης Μεθύμνη

Αντ’ ευεργεσίης λαϊνέη νιφάδι» (Ωγυγίας Μέρος ΣΤ’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Β’) .

Η Μήθυμνα ήταν πόλη της Λέσβου που ίδρυσαν οι Πελασγοί. Στην προϊστορία αναφέρεται ως κόρη του Μάκαρος, ενός εκ των γιών του Ήλιου και αποικιστής της Λέσβου.  Ο Όμηρος αναφέρεται στη Λέσβο με την ονομασία Μάκαρος Έδος, δηλαδή βασίλειο του Μάκαρα. Τα υπόλοιπα παιδιά του εκτός της Μήθυμνας, ήταν η Μυτιλήνη, η Αρίσβη, η Άντισσα,  και ο Έρεσος. Σύμφωνα με μια παράδοση ο Θεσσαλός ήρωας Λέσβος, γιος του βασιλιά Λαπίθη και εγγονός του Αιόλου, παντρεύτηκε τη Μήθυμνα κι έδωσε τ’ όνομα της στην πόλη, ενώ ένας άλλος μύθος λέει ότι  ήταν γυναίκα του Λεπέτυμνου άλλου, μυθικού επίσης, ήρωα που έδωσε τ’ όνομα του στο ομώνυμο βουνό της περιοχής. Εδώ σ’ αυτό το όρος έρχεται ο Αίας ο Τελαμώνος και θάβει τον μεγάλο ήρωα Παλαμήδη. Οι κάτοικοι, τίμησαν τον Παλαμήδη ως Ήρωα και μάλιστα ανέγειραν προς τιμήν του και ιερό. Όπου και το πιο πάνω επίγραμμα του Τζέτζη.

Ο Παλαμήδης ήταν ψηλός, με λευκή επιδερμίδα

 και ξανθά μαλλιά. Μάλιστα συχνά αναφέρεται από τους συγγραφείς πως τα μαλλιά του ήταν «λαδωμένα» ή όπως χαρακτηριστικά λέει ο Σταγειρίτης «πιναροχαίτης». Αυτό το αποδίδουν όχι στο ότι δεν φρόντιζε τον εαυτό του, αλλά στο γεγονός πως ήταν τόσο πολύ απασχολημένος με τα στρατιωτικά και τα του πολέμου, ώστε κοιμόταν όπου εύρισκε. Στους Δελφούς στην Λέσχη των Κνιδίων, ο Παλαμήδης παρουσιαζόταν στις τοιχογραφίες του Πολυγνώτου αγένειος, χωρίς γένια κάτι που αποδείκνυε ότι πέθανε πολύ νέος.

Ο Παυσανίας λέει συγκεκριμένα: 

 “Πάνω απ’ την Κασοτίδα είναι ένα κτίριο με τοιχογραφίες του Πολυγνώτου.  Είναι αφιέρωμα των Κνιδίων και ονομάζεται από τους κατοίκους των Δελφών Λέσχη, επειδή τα παλιά χρόνια σ’ αυτό το κτίριο συνήθιζαν να συχνάζουν και να συζητούν για τα σοβαρότερα θέματα για τις μυθικές ιστορίες… Μέσα σ’ αυτό το οίκημα, ολόκληρη η ζωγραφιά προς τα δεξιά, παριστάνει την άλωση της Τροίας και τον απόπλου των Ελλήνων. Όλοι αυτοί εκτός του Παλαμήδη εικονίζονται με γενειάδα.”  (Παυσανίου Φωκικά 25,1 και 31,3).